علت سوختن برد کولر گازی

دلیل اصلی	توضیح مشکل	راه حل کاربردی
نوسانات و افت یا افزایش ولتاژ برق شهری	پرش ناگهانی ولتاژ مسیر ورودی را می سوزاند و مدار تغذیه را از کار می اندازد.	نصب محافظ ولتاژ هوشمند + استابلایزر پرسرعت، بررسی ولتاژ با مولتی متر پیش از تعویض فیوز و PTC.
اتصال کوتاه در مسیر سیم کشی یا قطعات معیوب	رطوبت یا تماس سیم فاز با بدنه جریان لحظه ای بالا ایجاد کرده و مسیر مسی زیر PCB ذوب می شود.	تمیزکاری سوکت های C-S-R با اسپری ناهید، خراش مس سوخته با تیغ جراحی و ترمیم مسیر با سیم قلع اندود.
رطوبت بالا و نفوذ آب به پنل یا جعبه برد	بخار نمک لایه سولفات سفید روی برد داخلی می سازد و در نهایت برد پنل می سوزد.	هر ۶ ماه برد را باز کرده و با برس نرم و الکل ایزوپروپیل تمیز کنید؛ مسیر تخلیه چگالش را چک کنید.
گردوغبار، حشرات و آلودگی محیطی روی مدار	سوسری و گردوغبار زیر رله ها باعث اتصال جزئی و خرابی قطعات می شود.	شستشوی فیلتر مشکی هر دو هفته، دمنده باد و پوشش سیلیکونی آبگریز روی برد خارجی.
افزایش دمای بیش از حد (تهویه ناقص یا کارکرد طولانی)	چسبیدن یونیت به دیوار یا گرفتگی پره ها دمای هیت سینک را >۸۰ °C می رساند و IGBT می سوزد.	فاصله ۳۰ سانتی از مانع، برس کشی پره ها، روانکاری فن با گریس نسوز سالی دو بار.
قطعات غیراستاندارد یا تعمیرات غیرحرفه ای قبلی	قلع سربی یا خازن متفرقه پایه های MCU را اکسید و برد را مستعد سوختن می کند.	استفاده از خازن های برند NIPPON و لحیم RoHS؛ در صورت آسیب گسترده، تعویض کامل برد به صرفه تر است.

در اوج گرمای تابستان، سوختن برد کولر گازی می تواند تمام برنامه های روزمره را مختل کند؛ چرا که این برد مغز متفکّر دستگاه است و هر فرمان روشن یا خاموش، تغییر دور کمپرسور و تثبیت دما را صادر می کند. مجله تعمیر مگ در این مقاله آموزشی با زبانی روان و تکیه بر تجربه فنی، تمام آنچه باید درباره برد کولر گازی بدانید را جمع آوری کرده است. اگر می خواهید خودتان دست به کار شوید، آموزش رایگان تعمیر و عیب یابی کولر گازی در تعمیر مگ قرار دارد. به این ترتیب نه تنها از مشکلات ناشی از سوختن برد کولر گازی در امان می مانید، بلکه با تصمیم گیری آگاهانه، طول عمر سیستم سرمایشی منزل یا محل کار خود را افزایش می دهید.

برد کولر گازی چیست و چه وظایفی دارد؟

برد کولر گازی یک مدار چند لایه است که پشت قاب پنل داخلی یا درون جعبه فلزی یونیت بیرونی نصب می شود و تمامی حسگرها، رله ها و آی سی های منطقی را در خود جای می دهد. این مدار ولتاژ متناوب ۲۲۰ ولت را به سطوح DC ایمن تبدیل کرده و سپس فرمان راه اندازی کمپرسور، فن، شیر برقی و دمپر را روی کانکتورهای مشخص ارسال می کند. در مدل های برد کولر گازی اینورتر، ماژول IGBT سوار بر هیت سینک مرکزی قرار دارد تا فرکانس متناسب با بار حرارتی تغییر کند؛ به همین دلیل بازده بالاتری نسبت به سیستم های معمولی دارد.

مقایسه انواع برد کولر گازی

نوع برد	توضیح عملکرد	مزیت اصلی	نقطه ضعف	کاربرد رایج
AC (یک سرعته)	ولتاژ AC را مستقیماً به کمپرسور می دهد و فقط «روشن/خاموش» دارد.	قیمت پایین و مدارات ساده	استهلاک بالا به دلیل استارت های متعدد	کولرهای دیواری ۹ تا ۱۸ هزار قدیمی
DC (چندسرعته ساده)	از رگولاتور های DC برای تغییر دور فن استفاده می کند، ولی کمپرسور ثابت است.	کاهش نویز فن و مصرف متوسط برق	کنترل دما نه چندان دقیق	اسپلیت های میان رده ۱۲ تا ۲۴ هزار
اینورتر (فرکانس متغیر)	IGBT خروجی را به فرکانس متغیر تبدیل می کند؛ کمپرسور دور متغیر دارد.	۳۰ ٪ صرفه جویی انرژی و ثبات دما	پیچیدگی مدار و هزینه تعمیر برد کولر گازی بالاتر	کولرهای پرمیوم ۹ تا ۳۶ هزار

نشانه  های واضح سوختن برد کولر گازی

تنها چند علامت ساده اما واضح می تواند خبر از خرابی برد کولر گازی بدهد؛ کافی است حواس تان به این نشانه ها باشد. اگر یکی یا چند مورد علائم سوختن برد کولر گازی را مشاهده کردید، برق دستگاه را قطع کنید و با تکنسین تماس بگیرید:

• روشن نشدن کامل دستگاه پس از اتصال دوشاخه به پریز
• چشمک زدن پیوسته چراغ Timer یا چراغ هشدار روی پنل داخلی
• استشمام بوی پلاستیک یا عایق سوخته از داخل یونیت
• صدای وزوز یا تق تق ترانسفورماتور کوچک روی برد پس از وصل برق
• مشاهده ردّ قهوه ای یا سیاهی اطراف فیوز شیشه ای برد
• کار نکردن فن در حالی که کمپرسور شروع به کار می کند
• نمایش کد خطاهای E04، CH38 یا مشابه در نمایشگر کولر گازی

6 مورد از مهم ترین دلایل سوختن برد کولر گازی

شناخت دلایل اصلی، بهترین راه برای پیشگیری است. در ادامه شش مورد از اساسی ترین دلایل سوختن برد کولر گازی را مرور می کنیم.

• نوسانات و افت یا افزایش ولتاژ برق شهری

پرش ناگهانی ولتاژ، مسیر ورودی برد کولر گازی را در لحظه می سوزاند و گاهی مدار تغذیه را به طور کامل از کار می اندازد. پیش از تعویض فیوز، وضعیت PTC استارت را بررسی کرده و ولتاژ شبکه را با مولتی متر اندازه بگیرید. بهترین راه حل خرابی برد کولر گازی در این سناریو، نصب محافظ ولتاژ هوشمند و استابلایزر پاسخ سریع است تا نوسانات کمتر از یک میلی ثانیه خنثی شوند.

• اتصال کوتاه در مسیر سیم کشی یا قطعات معیوب

نفوذ رطوبت به ترمینال کمپرسور یا چسبیدن سیم فاز به بدنه موجب جریان لحظه ای بالا شده و مسیر مسی زیر چاپ برد کولر گازی را ذوب می کند. برای تعمیر، کاور ترمینال را باز کرده، سیم های C-S-R را با اسپری ناهید تمیز و سپس بخش سوخته PCB را با تیغ خراش دهید تا مس تازه نمایان شود؛ در نهایت یک سیم قلع اندود جانشین مسیر کنید تا دیگر شاهد خرابی برد کولر گازی نباشید.

• رطوبت بالا و نفوذ آب به داخل پنل یا جعبه برد

در مناطق ساحلی، بخار نمک با رطوبت ترکیب و روی برد داخلی لایه سفید سولفاتی تشکیل می دهد که در نهایت به خرابی برد پنل کولر گازی منجر می شود. هر شش ماه قاب شفاف برد را باز کرده، با برس نرم و الکل ایزوپروپیل شستشو دهید و پیش از بستن، آبگیر پنل را برای تخلیه کامل کنترل کنید.

• گردوغبار، حشرات و آلودگی  محیطی تجمع یافته روی مدار

وجود سوسری یا عنکبوت زیر رله ها، یکی از جدی ترین مشکلات برد کولر گازی است. برای پیشگیری، فیلتر مشکی پنل را هر دو هفته بشویید و برد خارجی را پس از دمنده باد با اسپری سیلیکونی آبگریز بپوشانید تا حشرات به مدار نزدیک نشوند.

• افزایش دمای بیش از حد در اثر نقص تهویه یا کارکرد طولانی

چسباندن یونیت بیرونی به دیوار یا گرفتگی پره ها باعث می شود دمای هیت سینک از ۸۰ درجه فراتر رفته و IGBT در برد کولر گازی سامسونگ اینورتر بسوزد. یونیت را حداقل ۳۰ سانتی متر از مانع فاصله دهید، پره ها را با کاردک برس بزنید و سالی دو بار فن را با گریس نسوز روانکاری کنید.

• استفاده از قطعات غیر استاندارد یا تعمیرات غیرحرفه ای قبلی

لحیم کاری با قلع سربی ارزان یا نصب خازن متفرقه، پایه های میکروکنترلر را به تدریج اکسید می کند؛ در این شرایط تعویض برد کولر گازی به صرفه تر از بازسازی است. متخصصان تعمیر مگ همیشه توصیه می کنند از خازن NIPPON و لحیم RoHS استفاده شود و در مقاله های آموزش تعمیر برد کولر گازی اصول صحیح تعویض قطعات به تکنسین ها آموزش داده می دهند.

دیگر مقالات مجله تعمیر مگ: علت سوختن محافظ کولر گازی

تاثیر نصب و نگهداری نادرست کولر گازی در سوختن برد آن

علاوه بر عوامل فنی، اشتباهات نصب و کم توجهی های دوره ای سهم بزرگی در سوختن برد کولر گازی دارند؛ سه مورد متداول عبارت اند از:

نصب نادرست و نبود ارت مناسب سیستم

نبود سیم ارت باعث تجمع بار استاتیک روی بدنه و عبور ناگهانی آن از مسیر حساس آی سی MCU می شود؛ همین اتفاق ساده گاهی به سوختن برد کولر گازی می انجامد. با فازمتر، صحت ارت را چک کنید و پیچ ارت را به شاسی فلزی پنل محکم ببندید.

غیرفعال بودن فیوز مینیاتوری یا محافظ ولتاژ مناسب

استفاده از فیوز ۱۶ آمپر به جای ۱۰ آمپر یعنی عبور جریان بیش از طراحی مدار؛ رویدادی که دوباره باعث سوختن برد کولر گازی خواهد شد. جدول فیوز پیشنهادی سازنده را با کلید MCB تطبیق دهید و حتماً محافظ ولتاژ رله ای نصب کنید.

بی توجهی به سرویس دوره ای و تمیز نکردن فیلترها

انسداد فیلتر هوای پنل، فشار کمپرسور را بالا برده و رله استارت روی برد را داغ می کند؛ در نتیجه زمینه خرابی برد کولر گازی فراهم می شود. ماهی یک بار قاب سمت راست پنل را باز کنید، فیلتر را بشویید و پس از خشک شدن نصب نمایید.

روش های پیشگیری از سوختن برد کولر گازی

پیشگیری همیشه کم هزینه تر از تعمیر است؛ سه اقدام ساده زیر می تواند احتمال سوختن برد کولر گازی را به حداقل برساند.

استفاده از محافظ ولتاژ و استابلایزر هوشمند

یک استابلایزر رله ای پنج کیلو ولت آمپر ولتاژ ۱۶۵ تا ۲۵۵ ولت را روی خروجی ثابت نگه می دارد و هزینه تعمیر برد کولر گازی ناشی از نوسانات برق را به شدت کم می کند.

سرویس دوره ای و بررسی وضعیت خازن ها و اتصالات

هر شش ماه درِ جعبه فلزی کنار کندانسور را باز کنید، خازن اصلی ۴۵ میکروفارادی را با مقاومت ۱۰ کیلو تخلیه و مقدار ESR را اندازه بگیرید؛ افزایش ESR بیش از دو اُهم از علائم خرابی برد کولر گازی است. با تعویض به موقع خازن، از خرید برد کولر گازی جلوگیری می کنید.

رعایت فاصله استاندارد نصب و تهویه مناسب پنل بیرونی

نصب سایه بان ۳۰ سانتی متری روی یونیت و فاصله حداقل ۳۰ سانتی از دیوار، دمای هیت سینک را تا ۱۵ درجه کاهش می دهد؛ این اقدام در مدل های برد کولر گازی سامسونگ اینورتر طول عمر مدار را به طور چشمگیری افزایش می دهد و شما را از پرداخت هزینه تعمیر برد کولر گازی رها می سازد.

مراحل عیب یابی و تعمیر برد سوخته کولر گازی

فرآیند عیب یابی و تعمیر برد کولر گازی به ابزار دقیق، دانش الکترونیک و تجربه عملی نیاز دارد. تکنسین های تعمیر مگ سه مرحله استاندارد را دنبال می کنند: بررسی چشمی، تست ولتاژ و مقاومت قطعات، و در نهایت تعمیر یا تعویض برد کولر گازی در صورت گسترش آسیب.

تست چشمی و بررسی علائم ظاهری سوختگی قطعات

با یک ذره بین LED، ترکیدگی خازن ۴۷۰ میکروفارادی یا لکه های قهوه ای پشت رله را جستجو کنید؛ این تغییر رنگ ها اغلب همان علائم خرابی برد کولر گازی هستند.

اندازه گیری ولتاژها و مقاومت ها با مولتی متر

پراب قرمز را روی آند دیود D5 و پراب مشکی را روی کاتد قرار دهید؛ افت ولتاژ ۰٫۵ ولت طبیعی است. سپس خروجی رگولاتور پنج ولت را اندازه بگیرید؛ اگر مقدار صفر را نشان می دهد مسیر تغذیه در برد کولر گازی اینورتر قطع شده و نیاز به تعویض مقاومت حفاظتی دارد.

تعویض آی سی  و قطعات معیوب یا جایگزینی کامل برد

اگر میکروکنترلر ۸۰۸۴۸ روی پایه چهل ولتاژ ندارد، آی سی را با هیتر ۳۵۰ درجه جدا کرده و آی سی جدید RoHS را جایگذاری کنید. زمانی که سه یا چهار قطعه اصلی آسیب دیده باشد، تعویض برد کولر گازی از نظر تخصصی و هزینه ای به صرفه تر از تعمیر برد کولر گازی است.

هزینه تعمیر یا تعویض برد کولر گازی

برای تشخیص این که جایگزینی برد عقلانی تر است یا بازسازی، چند عامل اصلی را در نظر بگیرید: تکنولوژی دستگاه (معمولی یا برد اینورتر کولر گازی)، تعداد قطعات معیوب، کیفیت قطعات جایگزین، مدت گارانتی خدمات، دستمزد تخصصی، زمان تحویل و هزینه ایاب و ذهاب تکنسین..

پرسش های متداول درباره سوختن برد کولر گازی

• چرا برد ناگهان می سوزد؟

بیشترین علت، نوسان برق یا افزایش دمای هیت سینک در کولر گازی است.

• آیا می توان در خانه عیب یابی کرد؟

تمیزکاری سطحی و تست فیوز بلامانع است؛ اما لحیم کاری SMD نیازمند تجهیزات تخصصی در کارگاه است.

• قیمت برد کولر گازی چگونه تعیین می شود؟

ظرفیت اسمی دستگاه، اورجینال یا طرح بودن برد، کیفیت مونتاژ و نرخ ارز از عوامل اصلی اند.

• هزینه بازسازی برد چه زمانی اقتصادی تر از جایگزینی است؟

وقتی تعداد قطعات معیوب کم باشد و مدار تغذیه سالم بماند.

• بهترین روش پیشگیری در مناطق مرطوب چیست؟

سایه بان، استابلایزر هوشمند و سرویس ماهانه فیلترها کارآمدترین گزینه ها هستند.

جمع بندی و توصیه  های نهایی برای افزایش طول عمر برد

با رعایت نکاتی که در این راهنما از تعمیر مگ خواندید از محافظ ولتاژ تا سرویس دوره ای می توانید احتمال سوختن برد کولر گازی را به حداقل برسانید. اگر همچنان درباره برد کولر گازی یا انتخاب قطعات اورجینال سوال دارید، مشاوران ما ۲۴ ساعته آنلاین اند. مطالعه مطالب تکمیلی ما، بهترین سرمایه گذاری برای سلامت و بهره وری از لوازم خانگی شما است.